Fotograaf Nico Brons en verslaggever Wichard Maassen van het Algemeen Dagblad nemen wekelijks een kijkje achter het nieuws. Vandaag: op pad met de snuffelfiets.
Wichard Maassen 08-12-19, Algemeen Dagblad
Het stelt op het eerste gezicht niks voor. Geklemd onder het fietsstuur valt het mintgroene kastje amper op. De sensoren waarmee het is uitgerust, leveren echter een schat aan informatie op. Al peddelend meten die niet alleen de hoeveelheid fijnstof in de lucht, dat schadelijk kan zijn voor de gezondheid, maar ook de staat van het wegdek.
Toen de gemeente Scherpenzeel vrijwilligers zocht voor het experiment ‘snuffelfiets’, een initiatief van de provincie Utrecht, meldde techneut en fietsfanaat Willem Baan (72) zich meteen aan. Het voormalige hoofd technische dienst van een textielfabriek trapt jaarlijks 4000 tot 5000 kilometer weg. ,,Dit is een geweldige aanvulling op mijn hobby’’, zegt hij, trots poserend bij zijn elektrische tweewieler, een rijdend techlab, waaraan behalve dat kastje, een sniffer bike, een navigatiesysteem en een extra accu zijn gekoppeld.
Bruin
Voor de proef gaven zich in Scherpenzeel 26 inwoners op. Met de uitkomsten kunnen zowel overheden als fietsers hun voordeel doen; om waar nodig de luchtkwaliteit te verbeteren dan wel om een ‘groenere’ route te kiezen. Snuffelaar Willem – óók zendamateur, vogelteller en pettenmaker – mag heel Nederland tot zijn werkgebied rekenen. De hobbyist is van plan een keer naar Schiphol te fietsen. ,,Daar zal het wel bruin uitslaan.’’
Kleuren, variërend van donkerblauw (uitstekend) tot dieprood (heel slecht), geven de hoeveelheid fijnstof aan. Dat wordt zichtbaar als Willem zijn kastje aansluit op snuffelfiets.nl. ,,Rood komt niet gauw voor, dan val je bij wijze van spreken van je fiets. In het buitengebied heb ik al wel bruin gemeten bij een boerderij waar vuil werd verbrand.’’
Fijnstof
Vandaag neemt hij ons mee voor een tochtje in de directe omgeving. Via het schilderachtige en glooiende Park Scherpenzeel met zijn hoog opspuitende fonteinen fietsen we het dorp uit. Soms draagt Willem nóg een kastje bij zich: een vleermuisdetector. Hij heeft al zeven van de zeventien in Nederland voorkomende soorten opgespoord. ,,We weten niet half hoe mooi de natuur is.’’
De Vlieterweg kronkelt door landerijen, waarover een zilverachtig licht strijkt. De spaarzame boerderijen geven nauwelijks geuroverlast. Onze gids veert pas op als we aan de oostkant van het dorp Akkerwinde passeren, een gasloze wijk in aanbouw. De huizen worden aangesloten op een bio-energieinstallatie. Willem (‘ik ga voorlopig niet van het gas af’) vindt dat maar niks. ,,Ze gaan houtsnippers verbranden. Dan komt er juist veel fijnstof vrij.’’ Dat valt mee, zegt een gemeentewoordvoerder. De strengere stikstofnormen zijn een groter probleem. Daarom, én vanwege buurtprotest, staat de omvang van de centrale ter discussie. Eerst volgen nieuwe metingen.
In Willems fraaie vrijstaande woning net buiten het centrum bekijken we de resultaten van het snuffelkastje op de pc. Bijna onze gehele route kleurt geel, wat heel gemiddeld en dus geen reden voor bezorgdheid is. Met zijn eigen milieugedrag zit het wel snor, meent de Scherpenzeler. En die houtkachel? Hij maakt een wegwerpgebaar. ,,Wij laten ’m niet smeulen. Als je dat doet, dán komt er fijnstof vrij.’’ In de tuin draait hij een sjekkie – niet zijn eerste vanochtend. Schouderophalend: ,,Ik heb er geen last van.’’ Tabaksrook is waarschijnlijk wél de meest voorkomende vorm van luchtvervuiling.
